Jaws-documentaire toont hoe een mechanische haai de wereld veranderde

Vijftig jaar geleden sloeg een haai toe, niet in de oceaan, maar op het grote witte doek. Jaws was meer dan een film: het was het startschot van het blockbuster-tijdperk en de reden waarom mensen in 1975 ineens schrokken van een rietje dat bewoog in het zwembad. En nu, een halve eeuw later, krijg je een exclusieve blik achter de schermen van die haaienhype die de wereld op zijn kop zette. Op 14 juli zendt National Geographic de documentaire JAWS @ 50: The Definitive Inside Story uit.

Een 90 minuten durende duik in de geschiedenis van misschien wel de invloedrijkste film ooit. Met verse interviews met regisseur Steven Spielberg, zeldzame homevideo’s en nooit eerder vertoonde outtakes, is deze Jaws-documentaire geen stoffig eerbetoon, maar een meeslepend verhaal over het ontstaan van een fenomeen.

Een blockbuster met beet

Voordat Jaws verscheen, bestond het woord ‘blockbuster’ nauwelijks in de filmwereld. Bioscopen verkochten kaartjes, maar Jaws verkocht adrenaline. De combinatie van Spielberg’s nerveuze regie, de snerpende score van John Williams en de mechanische haai (die vaker stuk was dan heel) bleek dodelijk effectief. De Jaws-documentaire laat zien hoe de productie op het punt stond te ontsporen, hoe Spielberg zijn carrière al zag zinken, en hoe de angst voor haaien een eigen leven ging leiden.

Hoe Jaws de haai redde

De Jaws-documentaire duikt ook in de impact die de film had op onze relatie met de oceaan. Waar Jaws in eerste instantie angst aanwakkerde, leidde die paniek uiteindelijk tot iets goeds. Dankzij het ‘Jaws-effect’ ontstond er namelijk een wereldwijde fascinatie voor haaien, en die interesse vormde de basis voor educatie, wetenschap en bescherming van het dier dat voorheen alleen werd gezien als moordmachine.

Lees ook: Dit zijn volgens Quentin Tarantino de meest ‘perfecte’ films ooit

Wetenschappers, haaienexperts en zelfs nakomelingen van schrijver Peter Benchley en acteur Robert Shaw delen in de documentaire hoe Jaws – ironisch genoeg – de haai redde van zijn slechte imago. Onder anderen Philippe Cousteau, National Geographic Explorer Brian Skerry en haaienspecialist Dr. Greg Skomal leggen uit hoe het collectieve trauma uiteindelijk veranderde in bewondering.

JAWS @ 50: The Definitive Inside Story is een documentaire met tanden

Wie denkt dat alleen de fans geraakt werden, heeft het mis. In de Jaws-documentaire vertellen filmmakers als George Lucas, Guillermo del Toro, J.J. Abrams, Steven Soderbergh en zelfs James Cameron hoe het haaienepos van Spielberg hun carrière en visie op film beïnvloedde. Emily Blunt en Robert Zemeckis zijn ook van de partij, samen met originele castleden zoals Lorraine Gary en Jeffrey Kramer.

Lees ook: Wint Ballerina van John Wick? Dit zeggen de cijfers

Geen saaie interviews, maar passievolle verhalen van mensen die zich hun eerste keer Jaws herinneren alsof het gisteren was. Jaws is zo’n film, die vergeet je nooit. Deze film was geen toevalstreffer, het was een cultuurschok.

Wat deze Jaws-documentaire zo bijzonder maakt, is dat hij zowel nostalgisch als vernieuwend is. Het is een ode aan de film, maar ook een kritische blik op de nasleep. Hoe een fictief verhaal over een moordzuchtige haai leidde tot haaienjacht en haaiensympathie. Hoe Spielberg zijn angsten omzette in filmgeschiedenis. En hoe één zomerfilm ons allemaal anders naar de zee liet kijken.

Lees ook: Auditietape van nieuwe Hermelien gaat viral en dit is waarom

Op 14 juli om 21:30 uur is het zover: dan zendt National Geographic JAWS @ 50: The Definitive Inside Story uit. Zet ‘m in je agenda en laat je nogmaals omver blazen door Jaws. Later zal de docu ook op Disney+ te streamen zijn.