Kan een grote stroomstoring ook Nederland platleggen?

Een grote stroomstoring zoals deze week in Spanje en Portugal? Je zou denken dat dat een rampenscenario is voor sciencefictionfilms, maar het gebeurde gewoon in Europa. Kan zoiets ook in Nederland gebeuren?

Wat zijn de gevaren van zo’n allesverzengende stroomuitval? En nog belangrijker: zijn we hier in Nederland ertegen gewapend? We zochten het uit, want met overvolle stroomnetwerken zal dit zomaar een terugkomend probleem kunnen zijn in de nabije toekomst.

Kan een stroomstoring als in Spanje en Portugal ook in Nederland gebeuren?

In theorie: ja. In praktijk: voorlopig niet waarschijnlijk. In Nederland hebben we het elektriciteitsnetwerk behoorlijk goed op orde. Grote stroomstoringen zijn hier zeldzaam. Experts zoals Han Slootweg van de TU Eindhoven en René Peters van TNO benadrukken in gesprek met NU.nl dat ons net goed beveiligd is, mede dankzij slimme verbindingen met het buitenland. Maar goed, dat dachten ze in Spanje en Portugal waarschijnlijk ook, tot het noodlot afgelopen maandag toesloeg.

Hoe goed kunnen we een stroomstoring opvangen in Nederland?

Heel behoorlijk. Nederland heeft een luxeprobleem als het op elektriciteit aankomt: we zijn verbonden met buurlanden als België en Duitsland, maar ook met het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Noorwegen via zogeheten interconnectors. Valt er ergens capaciteit weg, dan kunnen we stroom uit andere landen halen.

Lees ook: The Blade is een windmolentje voor in de tuin en kan een heel huishouden voorzien van stroom

Daarbij hebben netbeheerders reservecentrales achter de hand. Niet alles draait continu op vol vermogen, zodat we snel kunnen bijspringen als het nodig is. Een goede voorbereiding is het halve werk, zullen we maar zeggen.

Zijn er back-ups als alles toch misgaat?

Het elektriciteitsnet van Nederland is zo ingericht dat als er ergens iets misgaat, de stroom automatisch via een andere kabel kan worden geleid. Dat maakt ons land robuust en flexibel. Toch: een back-up is geen tovermiddel. Er kan altijd kortdurende overlast ontstaan bij het omschakelen, maar een totale black-out? Daar zijn de risico’s gelukkig heel klein voor in Nederland.

Welke gevaren brengen grote stroomstoringen met zich mee?

Een langdurige stroomstoring zet letterlijk alles stil: stoplichten, openbaar vervoer, ziekenhuizen, datacenters, winkels, noem het allemaal maar op. Binnen een paar uur kan een samenleving veranderen in pure chaos. Geen geldautomaten, geen communicatie, geen internet, geen verwarming of airco.

Lees ook: Heb jij duizenden euro’s te veel betaald voor energie? Zo krijg je het terug

En vergeet voedselveiligheid niet: koelingen vallen uit en supermarkten moeten hun deuren sluiten. Het economische en sociale gevolg van een black-out kan enorm schadelijk zijn voor een land en al zijn inwoners.

Hoe bereid je je voor op een stroomstoring?

Hoewel de kans klein is, kan een beetje voorbereiding geen kwaad. Denk aan een noodpakket: zaklampen, batterijen, powerbanks, een radio op batterijen, wat contant geld en een voorraad water en houdbaar eten voor een paar dagen. Bedrijven kunnen investeren in noodaggregaten en offline back-ups van belangrijke data maken. En thuis? Zorg gewoon dat je niet volledig afhankelijk bent van je wifi en je smart home. Soms is ouderwets analoog leven nog niet zo gek, dit is in ieder geval een stuk veiliger.

Hoe gevaarlijk zijn cyberaanvallen?

Cyberaanvallen vormen misschien wel het grootste risico voor een grootschallige stroomstoring. Omdat ons energiesysteem steeds afhankelijker is van digitale systemen en digitaler wordt aangestuurd, zijn we kwetsbaar voor hackers. Denk aan de Russische aanval op het elektriciteitsnet in Oekraïne in 2015, waarbij 230.000 mensen urenlang zonder stroom zaten.

Lees ook: De Emiraten laten AI hun wetten schrijven, briljant of bloedlink?

Netbeheerders doen er alles aan om hun bedrijfsvoeringscentra – de zenuwcentra van het net – goed te beveiligen. Maar 100 procent zekerheid? Die bestaat niet. Een slimme cyberaanval kan dus ook hier de stekker eruit trekken.

Alles wat je moet weten over cyberaanvallen en hoe je jezelf kunt beschermen