Waarom eten we oliebollen met Oud en Nieuw?

Je kunt je de jaarwisseling bijna niet zonder oliebollen voorstellen. Voor middernacht zijn ze een snack, na middernacht zijn ze het medicijn tegen alle champagne die iets te makkelijk naar binnen gleed. Maar waarom eten we eigenlijk oliebollen tijdens Oud en Nieuw? Dat blijkt een mix van tradities, praktische oplossingen en een snufje bijgeloof te zijn.

Zo is er een verklaring vanuit de Germaanse tijd. Ook vanuit het katholieke geloof is er een verklaring voor de populariteit van de oliebol. Tot slot gaan we terug naar de middeleeuwen, waar een ‘enge’ volkslegende iets te maken heeft met oliebollen. Zit je klaar?

Oliebollen beschermen tegen boze heksen

Laten we even teruggaan naar de middeleeuwen, toen de oliebol misschien niet zo lekker, maar wel héél handig was. Er gingen destijds verhalen rond over de kwaadaardige heks Perchta, een typische volkslegende waar je je kinderen bang mee maakt als ze hun bord niet leeg eten. Volgens de mythe dwaalde deze heks rond tijdens de midwinterperiode, op zoek naar ongelukkigen die ze met haar zwaard kon doorspietsen. Maar, en hier wordt het interessant, de olie van oliebollen zou ervoor zorgen dat haar zwaard gewoon over je heen gleed. Conclusie: als je oliebollen at, was je veilig van Perchta.

Lees ook: Oliebollen bak je dit jaar gewoon in de airfryer

Oliebollen beschermen tegen boze heksen, en daarom eten we nog altijd de snack tijdens Oud en Nieuw. Dus als je dit jaar nog een excuus zoekt om de schaal leeg te eten: je bent gewoon een eeuwenoud ritueel in stand aan het houden.

Voedzaam én praktisch

De oliebol had niet alleen een spirituele functie, maar was ook een slimme keuze in de winter. In die tijd waren de opties schaars, en een gefrituurde bal van meel, water, gist en een beetje gedroogd fruit was goedkoop én voedzaam. Het gaf je genoeg energie om koude dagen door te komen. Plus, ze waren makkelijk te maken en bleven een paar dagen goed. Perfect als je het jaar met een volle maag wilt afsluiten.

Lees ook: Oliebollen opwarmen in de airfryer, oven of magnetron: zo werkt dat

Oliebollen waren dus eigenlijk de meal prep van de middeleeuwen. Vergeet je hippe proteïneshake, onze voorouders waren all-in op de oliebol. Ook waren oliebollen populair bij katholieken. Tijdens de vastenperiode (voor Kerst) mochten katholieken niet veel luxe voedingsmiddelen eten. Oliebollen, zonder luxe ingrediënten zoals vlees of dure specerijen, werden in deze tijd dan ook een populaire snack.

Waarom eten we oliebollen met Oud en Nieuw?

En terug naar nu. De oliebol is geëvolueerd van noodvoer naar een onmisbaar onderdeel van Oud en Nieuw. De populariteit van oliebollen is in de 19e en 20e eeuw zelfs alleen maar gegroeid, mede door oliebollenkramen en bakwedstrijden.

Lees ook: De oliedel is dé snack voor jouw oudejaarsfeestje

De snack staat symbool voor gezelligheid. Een schaal oliebollen is inmiddels net zo traditioneel als de nieuwjaarstoespraak, vuurwerk en het moment waarop je jezelf voorneemt om ‘volgend jaar écht gezonder te eten en meer te sporten’. Gelukkig is dat probleem op 1 januari alweer opgelost.

Dus, de volgende keer dat iemand vraagt waarom je alweer naar een oliebol grijpt, dan kun je ze vertellen over Perchta, de middeleeuwen en tradities. Maar het échte antwoord is natuurlijk veel simpeler: oliebollen zijn nou eenmaal ontzettend lekker.

Dit recept voor oliebollen is al jarenlang nummer 1