2023 is het warmste jaar ooit gemeten: wat voor gevolgen heeft dit voor de toekomst?

Het jaar 2023 gaat de geschiedenisboeken in als het warmste jaar ooit gemeten. Dat staat in het rapport van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) van de Verenigde Naties. Zij onthullen dat het wereldwijd zo’n 1,4 graden Celsius warmer was dan in de periode van 1850 tot 1900. Die specifieke periode hanteert de WMO als basislijn voor de pre-industriële wereldtemperatuur.

Als je in de spiegel kijkt en je je afvraagt wat voor jaar je achter de rug hebt, dan heb je waarschijnlijk niet zo’n ‘heftig’ jaar gehad als moeder aarde. De gemiddelde tempratuur steeg dit jaar opnieuw en resulteerde zelfs in het warmste jaar ooit gemeten. Voor 2023 waren 2016 en 2020 de warmste jaren ooit gemeten. Maar wat voor gevolgen heeft dit voor de toekomst van onze planeet?

‘Gesneuvelde records’

VN-topman António Guterres spreekt over de onthullingen van het WMO-rapport: ‘Dit jaar zijn gemeenschappen over de hele wereld getroffen door branden, overstromingen en verzengende temperaturen. De wereldwijde recordhitte zou wereldleiders de rillingen over de rug moeten doen lopen.’

Volgens de WMO is er sprake van een ‘oorverdovende kakofonie van gesneuvelde records.’ Met andere woorden: de problemen stappelen zich op. Wat valt er dan op? Het aantal waargenomen concentraties van broeikasgassen blijft stijgen. In 2022 werd al een record geconstateerd en dat is dit jaar opgelopen. Verder is de concentratie CO2 in de lucht zo’n 50 procent hoger dan voor de industrialisatie. 

De temperatuur van de oceaan en het oppervlaktewater hebben een recordhoogte bereikt. Sinds 1993 wordt de stijging van de zeespiegel gemeten, nog nooit eerder steeg de zeespiegel gemiddeld over de wereld sneller dan dit afgelopen jaar. Tot slot ziet de WMO een sterke afname van ijs over de hele wereld. Zo heeft dit warmste jaar ooit gemeten dus gevolgen voor de toekomst van onze planeet. Zal er bijvoorbeeld ooit nog een Elfstedentocht komen?

Warmste jaar ooit gemeten

De cijfers liegen niet en zijn tegelijkertijd alarmerend. Secretaris-generaal van de WMO Petteri Taalas waarschuwt: ‘Broeikasgassen zitten op recordhoogte. De wereldtemperatuur zit op recordhoogte. De stijging van de zeespiegel zit op recordhoogte. Het zee-ijs op Antartica kent een laagterecord.’

‘Dat zijn meer dan alleen statistieken. We lopen het risico dat we de race om onze gletsjers te redden en de zeespiegelstijging in te dammen verliezen. We kunnen niet terugkeren naar het klimaat van de 20e eeuw, maar we moeten nu handelen om het risico van een in toenemende mate onleefbaar klimaat in deze en komende eeuwen te beperken’, vult hij aan.

Extreem weer, zoals overstromingen, cyclonen, extreme hitte, droogte en bosbranden verwoesten volgens Taalas dagelijks levens. Ook verergeren weer- en klimaatgevaren de problemen rondom de voedselveiligheid. Dat alles heeft ook een grote impact op kwetsbare bevolkingsgroepen, schrijft het OM.

Gevolgen voor Nederland

De stijging van de gemiddelde tempratuur op aarde en het smelten van de ijskappen heeft dus wereldwijde gevolgen, wat zijn dan de specifieke gevolgen voor Nederland? Rijksoverheid waarschuwt voor de volgende gevolgen omtrent klimaatverandering: ‘Er komen meer stortregens, zwaardere stormen of juist lange drogere en hete perioden.  Nederland is extra kwetsbaar voor overstromingen omdat ons land voor een groot deel onder de zeespiegel ligt. En de aanleg van hogere dijken is heel kostbaar. Ook kan klimaatverandering leiden tot een tekort aan drinkwater of voedsel.’

De leefgebieden van mensen, dieren en planten veranderen. Hierdoor kunnen mensen in de toekomst hun regio of land moeten verlaten. Dat kan ook weer gevolgen hebben voor de Nederlandse handel, omdat die sterk afhankelijk is van de wereldeconomie. Tot slot kan het veranderende klimaat nadelige gevolgen hebben voor onze gezondheid. Denk aan luchtwegproblemen door luchtvervuiling, of meer allergieën. Ook kunnen infectieziekten meer ruimte krijgen door veranderingen in temperatuur, vochtigheid en neerslag.

2023 is wereldwijd dus het warmste jaar ooit gemeten. Gemiddeld staat de zomer van 2023 op de vijfde plaats van warmste zomers ooit op ons continent. In Dubai vind nu de klimaattop plaats. Dit is een topconferentie over de klimaatverandering. Veel landen en wereldleiders zijn hier aanwezig.