Sergio Vyent graaft in zijn verleden voor boek Het Land van Onverwagt

Sergio Vyent dook diep in zijn familiegeschiedenis en zijn roots in Suriname voor zijn nieuwe boek Het Land van Onverwagt. Tegenover JFK geeft hij een voorproefje. ‘Het was niet meer nodig om mezelf te beschermen.’

Zodra Sergio Vyent op een zonovergoten herfstdag met de fiets arriveert bij een terrasje in Amsterdam-West, worden we begroet met die kenmerkende grote glimlach die we kennen van de voormalige maître uit het BNNVARA-televisieprogramma First Dates. Hij kwam bij dat programma terecht door zijn uitgebreide horeca-ervaring. Vanwege conflicterende agenda’s in verband met zijn uitgestelde theatertour met Jim Bakkum moest de charmante hospitalitykoning plaatsmaken. Inmiddels heeft Sergio zijn vleugels in de mediawereld uitgeslagen, onder andere door zijn deelname aan het RTL 4-programma Het Perfecte Plaatje.

Het verleden van Sergio Vyent

Dat het bij de familie Vyent thuis zeker geen ‘perfect plaatje’ was, beschrijft de televisiepersoonlijkheid in zijn boek Het Land van Onverwagt. ‘Ik ben Amsterdammer van geboorte en ik heb hier in een kindertehuis gewoond en ook even bij mijn moeder. Dat ging op en af. Toen ik elf was, ben ik naar Waalre gegaan. In die tijd had ik in het pleeggezin rust en reinheid, zoals men dat zegt.’

In Waalre vindt hij vijf jaar onderdak bij pleegmoeder Mien en daar heeft hij het goed. Al op jonge leeftijd leert hij om voor zichzelf te kiezen, omdat hij niet terug naar een kindertehuis wil. ‘Zoals ik in mijn boek beschrijf; ik heb mijn moeders hand losgelaten. Dat heeft geresulteerd in wie ik nu ben.’

De band met zijn moeder

Lange tijd is Segio Vyent niet bezig met zijn familiegeschiedenis. Hij heeft enkel contact met zijn zus Eartha. Zijn vader kent hij niet en van zijn moeder wil hij niks weten. Totdat kort na elkaar zijn zus en zijn moeder overlijden en hij terugkeert naar zijn roots in Suriname, op zoek naar familieleden. Met onder meer een eerste boek als resultaat. Op de openingspagina van Het Land Van Onverwagt schrijft hij dat hij geen traan gelaten heeft toen hij hoorde dat zijn moeder overleden was.

‘Ik heb mijn verdriet over mijn moeder en dat ik haar verloren ben al gehad toen ik jong was. Toen ik haar hand losliet op mijn elfde. Daardoor ben ik ook nooit bezig geweest met de familie, omdat zij nog leefde. Als ik dan met de familie zou zijn, dan kreeg zij dat wel weer te horen en ik wilde dat gewoon niet. Daar heb ik mijn verdriet over gehad, daar heb ik me alleen in gevoeld. Dat heb ik allemaal gehad toen ik jonger was en dat maakte me ook sterker om voet bij stuk te houden.’ 

Zelfbescherming

Sergio vertelt dat hij zichzelf wilde beschermen. ‘En ik wilde niet wat ik zag bij mijn zus, die dus wel mijn moeder achternaging en die elke keer weer het deksel op d’r neus kreeg en dat niet begreep. ‘Ik begrijp het niet, ik doe zo mijn best.’ Zij wilde antwoorden, maar die moesten wel komen van mijn moeder of van mijn vader. Ik hoef die antwoorden niet te weten. Dat is hun keuze. Jammer dat je mij niet in je leven hebt. Het is ook zo beladen, hè? Zeker als je het hebt over je moeder. Iedereen heeft een moeder en iedereen heeft een vader. Daar heb ik geen boodschap aan, maar ik probeer wel in mijn boek goed uit te leggen waarom ik die keuzes heb gemaakt.’

Het Land Van Onverwagt is voor een groot deel ook het verhaal van zus Eartha. ‘Als ik iets wilde weten over de familie, niet dat dat gebeurde, maar stel dat, dan kon ik het aan mijn zus vragen’, aldus Sergio. ‘Iedereen kent haar. Ook omdat zij dat onderhield en zij daarmee bezig was. Zij vond dat heel erg belangrijk en zij vond familie belangrijk. ‘We moeten bij elkaar blijven’, zei ze dan. Zij zocht het plaatje van huisje, boompje, beestje. Dat mama en de kinderen gewoon na al die jaren toch gezellig aan tafel konden zitten. Sorry, dat had ik helemaal niet. Ik creëer wel mijn eigen familie met mensen die mij heel erg aan het hart gaan.’

Op zoek naar de familie van Sergio Vyent

Sergio Vyent voelt na het overlijden van zijn moeder dat hij het aan zijn zus verschuldigd is om alsnog op zoek te gaan naar zijn familie. Juist omdat zijn zus de enige van zijn familie is geweest met wie hij zo close was. ‘Dat heeft ook gemaakt waarom het zo’n impact heeft gehad. Samen met mijn zus heb ik alles meegemaakt. Met haar kon ik lezen en schrijven. Waar één blik genoeg was als we het ergens over hadden, of dat je de pijn kon voelen over hoe je je toen voelde. Dat ik niet hoefde uit te leggen hoe ik me voelde als we het over het pleeggezin hadden of over het kindertehuis. Zij snapte dat. Dat heeft me heel erg geraakt. Dat is mijn geschiedenis die ik deelde met haar en waar wij het over konden hebben.’

Sergio ontdekt tijdens zijn zoektocht hoe innig de wereldgeschiedenis en die van zijn eigen familie met elkaar vervlochten zijn. Hij komt inventarislijsten tegen van de schepen die in het verre verleden Afrikanen naar het Caribisch gebied hebben vervoerd. ‘Mensen stonden op dezelfde lijst als de huisraad’, vertelt hij over zijn tot slaaf gemaakte voorouders. ‘Dat is een groot verschil met mijn moeders kant, want dat waren Portugese joden. Zij waren in 1600 gevlucht vanuit Portugal naar Amsterdam vanwege de Spaanse inquisitie’

Slavenhouders en tot slaaf gemaakten

Hij leert hoe familie van zijn moeders kant vanuit Amsterdam op de boot naar Suriname zijn gegaan, met onderin hetzelfde schip slaven. ‘In één keer kom je erachter dat je dus gewoon slavenhouders én tot slaaf gemaakten in de familie had. Dat is allemaal een mix van wat in mij zit. Dan realiseer ik me ook wel dat het een gedeelde geschiedenis is.’ 

Sergio legt een link met hoe de geschiedschrijvers later naar ons zullen kijken. ‘Misschien hebben ze het over honderd jaar over hoe wij nu leven. Dat er dus ook gewoon racisme is waar wij nu een beetje aan krabben, maar nog niet helemaal doorhebben. Over honderd jaar hebben ze dat wél door. Hoe het heeft doorgewerkt. We zijn daar allemaal onderdeel van.’

Eerste bezoek aan Suriname

Bij zijn eerste bezoek aan Suriname in 2012 gaf Sergio niks om het slavernijverleden van zijn voorouders, maar nu is hij erg blij met alle erkenning die het onderwerp krijgt. Vooral de excuses van koning Willem-Alexander voor het aandeel van de Oranjes in de trans-Atlantische slavenhandel deden hem goed. ‘Dat is echt geweldig’, zegt Sergio erover.

‘Hij heeft het zelf niet gedaan, maar hij snapt wel dat in die tijd zijn familie daarvan heeft geprofiteerd. Het besef is daar. En hoe dat dan verder gaat, dat is daarna stap twee, maar eerst moet dat besef er zijn. Als je dat beseft, ben je ook coulanter naar wat iemand anders tegen jou zegt over die tijd. Hopelijk is er dan minder weerstand.’

Hij verwijst hiermee naar hoe krampachtig er in de samenleving soms mee omgegaan wordt. Sergio erkent dat hij zijn eigen meningen over de kwestie in de afgelopen jaren flink heeft bijgesteld. ‘Ik voelde me helemaal niet betrokken, dus ik had zoiets van: ja, het is allemaal zo. Als de excuses tien jaar geleden waren gekomen, was het waarschijnlijk langs me heengegaan.’

Het Land van Onverwagt

De titel Het Land van Onverwagt verwijst naar de Surinaamse plantage waar Sergio’s familie vandaan komt. ‘Het is de naam die is gegeven door de plantagehouders. Dat maakt het juist heel erg mooi, dat het al zo heet, maar het heeft een diepere betekenis, omdat ik nu pas op zoek ga en me nu pas daarin verdiep. Ik heb familieleden ontmoet van wie ik het bestaan niet kende. Heel warme, lieve mensen. Groottante Claudetta en groottante Olga, die 95 is en zo warm en lief en zorgzaam. Van mijn vaders kant heb ik ook mensen ontmoet die ik niet kende. Daar zit het onverwachte in.’

Gezien de moeilijke jeugd die Sergio Vyent heeft gehad, wil hij een voorbeeld zijn voor zijn eigen kroost. ‘Mijn zoon Marius ziet hoe ik met dingen omga en hoe ik het doe. Daar kan hij zich aan meten. Op de boekpresentatie gaf hij een speech. Hij is negentien en dan kijk ik naar hem en dan zie ik mezelf staan. Maar hij heeft zoveel voorsprong. Zo anders dan hoe ik op die leeftijd was, maar nog steeds heel open en kwetsbaar. Dat zie ik dan nu in hem. Alleen heeft hij al die bagage niet. Dat vind ik mooi. Ik ben zo trots. Potjandorie, dat staat hier gewoon!’ Hij hoopt dat zijn boek een vervolg krijgt. ‘Ik zou het graag verfilmd willen zien. In een documentaire, gebaseerd op dit boek, zodat mensen het verhaal iets meer kennen.’