De ultieme gids voor iedereen die een vintage horloge wil kopen

Een verkleurde wijzerplaat, uur-indexen die niet allemaal meer goed oplichten en een paar krassen op het glas. Leg zo’’n horloge naast een nieuwe die je zo ongeveer verblind van nieuwheid en de keuze is makkelijk. De nieuwe, toch? Tegenwoordig niet per se. Vintage horloges zijn populairder dan ooit, maar bezint eer ge begint.

Tekst Jorrit Niels, fotografie Amsterdam Vintage Watches

Bewijs nodig dat de vintage boom niet wéér de zoveelste hype is? Een Rolex Daytona chronograaf kostte 900 gulden in 1969 en dit model heeft nu een vanaf prijs van € 35.000. Die groei neemt nog steeds exponentieel toe, to put it mildly. Neem bijvoorbeeld een chique ‘simpel’ model van Heuer of Omega dat je een paar jaar geleden nog voor onder de € 1.000 kon krijgen en nu nauwelijks meer kunt vinden voor ruim het dubbele. Een stijging van formaat.

Die opmars van het vintage horloge is niet nieuw, maar alweer tien jaar bezig. Door een gemeenschap van fanatieke verzamelaars en dankzij het internet waar iedereen elkaar aansteekt met z’n nieuwe aanwinst en waarop je nagenoeg alles kunt vinden over een bepaald model. Maar misschien nog wel belangrijker: door een hunkering naar de stijl en het vakmanschap van vroeger. Want bij vintage, in tegenstelling tot een nieuw horloge, komt er een dimensie bij.

Niet één is als de ander, gemaakt in een tijd vóór de computer en dus uniek. Misschien heb je er zelfs wel eentje met een bijzonder verhaal. Geregeld worden er modellen aangeboden die zijn gedragen door een bekend persoon, decennia geleden zijn meegenomen op een poolexpeditie of zijn opgeleukt met het wapen van een of ander dubieuze strijdkracht uit het Midden-Oosten.

Wereldrecord

Het resultaat is een vintage horlogemarkt waar jaarlijks wereldwijd bijna twee miljard euro in omgaat. De grote veilinghuizen als Sotheby’s, Christie’s en Phillips nemen rond de € 300 miljoen voor hun rekening. De rest is voor online en ‘normale’ winkels. De vintage boom wordt minstens twee keer per jaar weer aangewakkerd door de nieuwswaardige veilingen van veilinghuis Phillips.

Bij een recente veiling werd er een record voor polshorloges behaald met de Patek Philippe 1518 voor € 10,2 miljoen. In mei had veilingmeester Aurel Bacs weer een record in handen met de duurste Rolex ooit: een Rolex referentie 6062 ‘Bao Dai’ voor € 4,4 miljoen. Extraatje hierbij was dat hij eigendom was geweest van de laatste keizer van Vietnam, Bao Dai. Op 11 november is de volgende Phillips-veiling in Genève. Kenners kijken er naar uit.

Megalomane prijzen die je misschien afschrikken, maar voor een prijs waar je nu ook een goed mechanische horloge voor koopt, is er ook genoeg voorhanden. Alleen moet je wel even goed je huiswerk doen en niet zomaar de eerste de beste vintage Jaeger-LeCoultre of Rolex om je pols doen. Nu kunnen we je natuurlijk van alles wijsmaken, maar daar gebruiken we liever iemand met kennis voor: entree Jasper Lijfering, eigenaar van Amsterdam Vintage Watches.

Zijn ouders begonnen de winkel halverwege de jaren ’80 en waren hiermee één van de eersten die zich bezighielden met de vintage horloge-markt. Drie jaar geleden nam de toen 21-jarige Lijfering het roer over van het familiebedrijf. Ondanks zijn jonge leeftijd is er aan kennis en ervaring geen gebrek, want Lijfering is al sinds zijn jeugd bezig met vintage horloges: “Het begon op mijn twaalfde met een Donald Duck-horloge en vanaf mijn 16e was het elke dag een vintage horloge, meestal een Rolex. Als ik vroeger thuiskwam uit school las ik horlogeboeken, ik was liever daarmee in de weer dan met mijn Game Boy. De winkel was daarom een logische stap.”

Frankensteinhorloge

In tegenstelling tot het binnenstappen bij de eerste de beste juwelier en je Amex neerleggen, is het kopen van een vintage horloge niet zomaar iets. Het vereist veel research, geduld totdat de juiste langskomt én kennis. Maar hoe te beginnen? Zeggen dat je wel een vintage horloge zou willen hebben is niet genoeg. Dat is volgens Lijfering net zoiets als bij een autodealer binnenstappen en zeggen: ‘Ik wil een mooie oude auto’.

Hij houdt altijd deze drie zaken in gedachten: “De eerste is de periode. Je kunt niet misgaan met de 50’s en 60’s, het mooiste tijdperk voor horloges en twee decennia waar tegenwoordig nog steeds inspiratie uit wordt gehaald. Punt twee: zeldzaamheid. Dit kan natuurlijk ‘duur’ betekenen, maar het kan ook een fabrieksfout zijn, een verhaal achter het horloge of een vergeten merk. En tenslotte betekenis, voor jezelf of een bepaalde feature die bijzonder was voor dat specifieke model.”

Dan komt het technische werk om de hoek kijken. Die groeiende populariteit is leuk, maar het brengt ook veel nephorloges met zich mee. Je zult niet de eerste zijn die met een samengeraapt ‘Frankensteinhorloge’ rondloopt. Dat is er eentje waarop bijvoorbeeld de wijzerplaat of de wijzers van een heel ander model of jaartal zitten. Maar ook een horloge met een uurwerk van een compleet ander model. Lijfering: “Vergelijk daarom je ‘prooi’ op het internet. Komt ‘ie niet overeen? Grote kans dat je een Frankenstein hebt.”

Hou ook rekening met verhulde schades. Het is eigenlijk net zoals het kopen van een auto. Het lijkt op een mooie tweedehands auto van een omaatje, maar stiekem is het een afgetrapte bak. Oppervlakkige krasjes op de kast en het glas mogen, maar stel vraagtekens bij een als nieuw gepolijste kast. “Gewone gebruikssporen mogen, maar het is beter om een dikke enigszins bekraste kast te hebben dan een krasvrije, maar extreem gepolijste. De staat van de wijzerplaat verklapt ook veel. Ziet het eruit alsof hij waterschade heeft gehad, dan is er een grote kans dat het uurwerk z’n beste tijd heeft gehad.”

Zwitserse huizen

Kijk überhaupt of een horloge evenredig is versleten. Als de kast zo goed als nieuw oogt, maar de lunette sterk is beschadigd, dan is deze waarschijnlijk vervangen. Dat wil je voorkomen, want je wilt een zo origineel mogelijk horloge. Er mag best iets aan zijn gedaan in de loop der tijd, maar voor de waarde is het belangrijk als het horloge nagenoeg gelijk is als toen hij in, zeg 1963, werd verkocht. Zeker nu vintage horloges een serieuze speler zijn geworden als het gaat om investeringen. Je hebt een grote kans op rendement en veel (amateur-)verzamelaars zien het als een goed alternatief nu de rente toch nagenoeg nul is.

Volgens Lijfering is er natuurlijk geen absolute garantie, maar met de verwachting dat het Midden-Oosten, Rusland en China binnenkort ook de vintage markt gaan ontdekken, zullen de prijzen de komende jaren alleen maar stijgen. “Uiteindelijk is het belangrijkste dat je een horloge koopt dat lang meegaat en dan kom je al snel bij de oude Zwitserse huizen uit. Toegegeven, dit zit in mijn eigen straatje, maar: koop de verkoper. Eentje die goed bekend staat, liefst met een eigen winkel en waar je garantie krijgt op de originaliteit en het uurwerk.

Ik heb geregeld mensen die binnenkomen met hun vangst en teleurgesteld afdruipen omdat er niks van klopt. Ga ook voor het beste dat je je kunt veroorloven. Stel dat je kijkt naar een Rolex en ze hebben er één van € 8.000 en één van € 9.000 in een net iets betere conditie. Koop dan die laatste en denk niet dat je met die eerste € 1.000 bespaart. Want uiteindelijk doe je dat niet op de lange termijn.”