Het matje is terug: waar komt het iconische kapsel vandaan?

Steeds vaker zie je ze weer op straat, het matje of nektapijt. Er zijn immers genoeg namen voor dit opvallende haardracht te bedenken. Ben je de afgelopen zomer op een festival geweest? Dan kon je je gek tellen. Vooral de jeugd en jongvolwassenen laten het haar achter weer groeien, terwijl ze de voorkant en zijkanten kort houden. Het matje is dan ook bezig aan een serieuze comeback, maar waar komt het iconische kapsel vandaan.

Misschien denk je dat de Hagenezen het matje hebben uitgevonden. Nu lijkt er ook weinig Haagser, dan de Haagse mat. Maar toch hebben de inwoners van ‘die mooie stad achter de duinen’ het kapsel niet uitgevonden. Wie dan wel? We duiken in de geschiedenisboeken en zetten alle feitjes even op een rijtje.

De geschiedenis van het matje

We beginnen onze reis in 1970. In de begin jaren van de 70’s was het soms controversiële kapsel namelijk een rage onder de westerse jeugd. Dat had uiteraard vooral te maken met de rockcultuur, die onder meer door The Rolling Stones, explodeerde. Het matje werd het symbool van de rebelse jeugd en ze droegen deze met volle trots.

Maar het matje is geen moderne uitvinding. Ja – zelfs dingen uit de jaren 70 – zijn moderne uitvindingen. Misschien ben je dan toch nog niet zo oud? Om meer te weten te komen over de origine van het matje, luisteren we naar Homerus. Dat brengt ons naar de 8e eeuw v.Chr. Homerus, een bekende dichter uit die tijd, schreef dat sommige Griekse krijgers ‘hun voorste lokken lieten knippen en hun haar aan de achterkant lang hielden’.

Later – in Rome – werd de haardracht geassocieerd met de barbaarse stammen die de grenzen van het rijk bedreigden. Om die reden werd het kapsel verboden onder Romeinse soldaten. Waarom zal je vuur niet met vuur bestrijden? Of in dit geval matje met matje? Uiteindelijk overwon het matje, want het Romeinse Rijk viel in 476.

We stappen weer in de DeLorean van Doc Brown en we racen door naar het jaar 1622. In dat jaar schreef Edward Winslow, een kolonist in Plymouth: ‘Hij was een lange man met zwart haar op zijn hoofd – lang aan de achterkant, kort aan de voorkant.’

Zo omschreef Winslow, als één van de eerste kolonisten, de inheemse bevolking van Amerika. Het lange nekhaar heeft in sommige stammen een spirituele betekenis, maar voor de Europeanen was het vooral bewijs dat de bewoners onbeschaafd waren. Al hebben zij niks te zeggen over beschaafdheid.

Bekende personen

Ook een aantal beroemdheden waagden zich aan het matje. Onder meer David Beckham, André Agassi, Ricky Martin, Ricky Martin, David Bowie/Ziggy Stardust, Patrick Swayze, David Hasselhoff, Hulk Hogan, Mick Jagger en Kurt Russell waren ooit of nog steeds te zien met een nektapijt.

Uiteraard mogen we Joe Exotic (‘Tiger King’) en de mannen van New Kids niet vergeten. Maar ook Ruud Gullit (back in the day) of Nathan Rutjes (tegenwoordig) scoren met een matje. Op het moment van schrijven is het WK Rugby (2023) aan de gang. Ook daar op het veld is er geen te kort aan matjes.

Zelf proberen?

Wil je zelf een keertje z’n nektapijt proberen en zoek je wat inspiratie? Dan kun je even door de Matlas bladeren. Dit is een atlas vol portretten, geografische kaarten, pictogrammen en statistieken over het matje. Dat boek kun je hier bestellen.